Πηγή: Flickr

Αν ψάξει κανείς μαζί τις φράσεις “άσπρη τρύπα” και “πρωτογενές πλεόνασμα” στο Google, θα βρει μια ενδιαφέρουσα αφήγηση που άρχισε να κυκλοφορεί φέτος τον Ιανουάριο να επαναλαμβάνεται με μερικές παραλλαγές από σχολιαστές σχεδόν όλων των πολιτικών πεποιθήσεων.

Η αφήγηση συνοψίζεται κάπως έτσι: η συμφωνία που υπέγραψε η κυβέρνηση Σαμαρά με τους δανειστές της τρόικα μέσω τεχνάσματος “δημιουργικής λογιστικής” μετατρέπει καταθέσεις δισεκατομμυρίων ευρώ που έγιναν στα ασφαλιστικά ταμεία και άλλων κυβερνητικών φορέων με αποτέλεσμα να εμφανίζονται στην ουσία ως “έσοδα”. Ήταν μια πολιτική συμφωνία που αποσκοπούσε πάσει θυσία να παρουσιαστεί ως “επιτυχία” το ελληνικό πρόγραμμα. Τα “έσοδα” αυτά όμως είναι πλασματικά, μια και πρόκειται για χρήματα που κατατέθηκαν απ’ευθείας από δάνεια της τρόικα ώστε να εξοφληθούν ληξιπρόθεσμα χρέη. Με αυτό τον τρόπο μετατράπηκε το πρωτογενές έλλειμμα σε πρωτογενές πλεόνασμα για το 2013.

Επιφανειακά, η παραπάνω αφήγηση έχει κάποιες ομοιότητες με τα έγκυρα δημοσιεύματα σχετικά με τα διαφορετικά πρωτογενή αποτελέσματα της Eurostat και του μνημονίου (είχα κάνει τον Φεβρουάριο εδώ μια σχετική ανάλυση πριν γίνει ευρέως γνωστή η διαφορά).

Η διαφορά όμως είναι ότι η αφήγηση περί “άσπρης τρύπας” βασίζεται σε μια λανθασμένη ανάγνωση των στόχων του μνημονίου.

Πιο συγκεκριμένα, το Μνηµόνιο Οικονοµικής και Χρηµατοπιστωτικής Πολιτικής (οι αναφορές στο “μνημόνιο” αυτό αφορούν) θέτει μεν στόχο για το πρωτογενές αποτέλεσμα -ορίζοντας το διαφορετικά απ’ότι η Eurostat- αλλά θέτει και άλλους έξι στόχους που ονομάζονται “κριτήρια απόδοσης” και ορίζονται λεπτομερώς στο Τεχνικό Μνημόνιο Συννενόησης (ΤΜΣ). Το ΤΜΣ είναι κάτι σαν εγχειρίδιο για να έχουν συμφωνημένες οι δύο πλευρές ακριβώς τι εννούνε με τις διάφορες ορολογίες. Ένα από αυτά τα κριτήρια απόδοσης είναι το “Κατώτατο Όριο στο Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης σε Τροποποιηµένη Ταµειακή Βάση” στις σελίδες 5-7 και εκεί βρίσκονται οι επίμαχοι ορισμοί σχετικά με τις καταθέσεις των ασφαλιστικών ταμείων και τον τρόπο υπολογισμού στους οποίους γίνεται αναφορά στην αφήγηση (σελίδα 22 Table 3 τα έξι κριτήρια απόδοσης μαζεμένα εδώ στα αγγλικά). Το πρωτογενές αποτέλεσμα για τους σκοπούς του μνημονίου ορίζεται όμως αλλού, στις σελίδες 17-18.

Η αφήγηση -κάνοντας μάλιστα και αναφορά στο ΤΜΣ -ουσιαστικά συγχέει τον στόχο του πρωτογενούς αποτελέσματος που υπολογίζεται σε δεδουλεμένη βάση (αυτό υποδεικνύει το ESA95) με το ξεχωριστό κριτήριο απόδοσης για το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης που υπολογίζεται σε ταμειακή βάση*, δηλαδή δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα.

*στη σελίδα 3 εδώ με σύντομο και προσιτό τρόπο οι διαφορές ανάμεσα στα δύο για όσους ενδιαφέρονται.